როგორ ფიქრობს და ქმნის AI? ChatGPT-ს საიდუმლოებები და კრეატიულობის ძალა

დღეს, როდესაც ხელოვნური ინტელექტი (AI) ყოველდღურობის განუყოფელ ნაწილად იქცა, ხშირად ჩნდება კითხვები:
"როგორ ფიქრობს AI?"
"როგორ არის ასეთი კრეატიული?"
"როგორ ახერხებს ChatGPT ჩემს სტილზე მორგებას?"

როგორც მარკეტინგის სტრატეგი, ყოველდღიურად ვუყურებ, როგორ ცვლის AI მუშაობის პროცესებს - მაგრამ ამ ცვლილებებთან ერთად მოდის გაურკვევლობაც. ამიტომ ამ სტატიაში მარტივად და პრაქტიკულად ვისაუბრებთ, როგორ მუშაობს ChatGPT, რას ნიშნავს მისი კრეატიულობა და როგორ შეგვიძლია მისი მორგება (customization) ეფექტიანი ბიზნესშედეგებისთვის.

რა არის ChatGPT და როგორ "ფიქრობს"?

თავისი არსით, ChatGPT (შემუშავებული OpenAI-ის მიერ) არის ხელოვნური ინტელექტის მოწინავე ენობრივი მოდელი. ის დაფუძნებულია ხელოვნური ინტელექტის ტიპზე, რომელსაც დიდი ენობრივი მოდელი (Large Language Model - LLM) ეწოდება.

როგორ სწავლობენ LLM მოდელები? მათი წვრთნის პროცესი კომპლექსური და ინტენსიური ეტაპებისგან შედგება.

უზარმაზარი მონაცემთა ბაზები: ეს მოდელები იწვრთნება წარმოუდგენელი მასშტაბის ტექსტურ მონაცემებზე. ეს მონაცემთა ბაზები მოიცავს მილიარდობით (ან ტრილიონობით) სიტყვას წიგნებიდან, ვებსაიტებიდან, სტატიებიდან, სამეცნიერო ნაშრომებიდან, კოდიდან და სხვა მრავალი ტექსტური წყაროდან. მონაცემთა მრავალფეროვნება ეხმარება მოდელს ენის სტრუქტურის, გრამატიკის, სტილის მრავალფეროვნების, ფაქტების (როგორც ისინი ტექსტშია წარმოდგენილი) და სხვადასხვა თემის გაგებაში.

• პატერნების შესწავლა და პროგნოზირება: წვრთნის მთავარი მიზანია, მოდელმა ამოიცნოს და ისწავლოს ენაში არსებული სტატისტიკური კანონზომიერებები და განმეორებადი პატერნები, დაახლოებით ისე, როგორც არქიტექტორი ქმნის შენობის ჩონჩხს. მოდელი სწავლობს, რომელი სიტყვები ჩნდება ერთად ყველაზე ხშირად, რა თანმიმდევრობით და რა კონტექსტში. საბოლოოდ, მოდელი იმდენად ღრმად ითვისებს ენობრივ პატერნებს, რომ შეუძლია მომდევნო სიტყვის ან ფრაზის მაღალი სიზუსტით წინასწარ განსაზღვრა. სწორედ ეს უნარი აძლევს მას საშუალებას, შექმნას თანმიმდევრული და ადამიანის მსგავსად დაწერილი ტექსტი.
• წვრთნის პროცესი, როგორც წესი, ორ მთავარ ეტაპად იყოფა.
  • წინასწარი წვრთნა (Pre-training): ეს არის ძირითადი, ყველაზე ხანგრძლივი ეტაპი, სადაც მოდელი ამ უზარმაზარ, ზოგად მონაცემთა ბაზაზე სწავლობს ენის ფუნდამენტურ პატერნებს – გრამატიკას, ფართო ცოდნას სამყაროს შესახებ (ისევ და ისევ, ტექსტზე დაყრდნობით) და ლოგიკური მსჯელობის უნარებს (როგორც ეს ტექსტშია ასახული).
  • დახვეწა (Fine-tuning): წინასწარი წვრთნის შემდეგ, ზოგადი მოდელი შეიძლება დამატებით "დაიხვეწოს" უფრო მცირე, სპეციფიკურ მონაცემთა ნაკრებებზე კონკრეტული ამოცანებისთვის (მაგალითად, კითხვებზე პასუხის გაცემა, ტექსტის შეჯამება, თარგმნა) ან სასურველი სტილისა და ტონის მისაღებად. მოდელებისთვის, როგორიცაა ChatGPT, ხშირად გამოიყენება ადამიანების უკუკავშირით სწავლება (Reinforcement Learning from Human Feedback - RLHF), სადაც ადამიანები აფასებენ მოდელის სხვადასხვა პასუხს, და ეს შეფასებები გამოიყენება მოდელის ქცევის კორექტირებისთვის, რათა მისი პასუხები უფრო სასარგებლო, უსაფრთხო და ზუსტი გახდეს.
• გამოთვლითი სიმძლავრე: ასეთი მოდელების წვრთნა მოითხოვს უზარმაზარ გამოთვლით რესურსებს (სპეციალიზებულ პროცესორებს, როგორიცაა GPU და TPU) და მნიშვნელოვან დროს.

სწორედ ეს ინტენსიური წვრთნა აძლევს LLM-ებს საშუალებას, შეასრულონ მრავალფეროვანი ენობრივი ამოცანები. თუმცა, მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ მოდელები სწავლობენ იმ მონაცემებზე დაყრდნობით, რომლებზეც წვრთნიან, მათ შორის, ამ მონაცემებში არსებული პოტენციური მიკერძოებების, სტერეოტიპებისა და არასწორი ინფორმაციის ჩათვლით, რასაც შემდეგ სექციაში შევეხებით.

მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ მიუხედავად ამ დახვეწილი პროცესისა, მოდელი არ "აზროვნებს", არ "იცის" ან არ "იგებს" ისე, როგორც ადამიანი. ის არ ფლობს ცნობიერებას, რწმენას ან ემოციებს.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი მეწარმეებისთვის: ამ მექანიზმის მუშაობის პრინციპის გაგება რეალისტური მოლოდინების ჩამოყალიბებაში გვეხმარება. AI არის მძლავრი ინსტრუმენტი, რომელიც ააჩქარებს თქვენს იდეებს და გარდაქმნის ინფორმაციას პრაქტიკულ შედეგებად, მაგრამ მას აკლია ნამდვილი გაგება და კრიტიკული აზროვნების უნარი.AI არის თქვენი ასისტენტი, მაგრამ ის ვერ შეცვლის ადამიანურ გამჭრიახობასა და სტრატეგიულ ხედვას.

როგორ შეუძლიათ მეწარმეებს ამის გამოყენება?

• მარკეტინგსა და გაყიდვებში:
  • სოციალური მედიის პოსტების საწყისი ვერსიების გენერირება სხვადასხვა პლატფორმისთვის.
  • სარეკლამო ტექსტის სხვადასხვა ვერსიის შემუშავება A/B ტესტირებისთვის.
  • მომხმარებელთა უკუკავშირის (მიმოხილვები, გამოკითხვები) ანალიზი ტენდენციებისა და გავრცელებული პრობლემების გამოსავლენად.
  • რაოდენობრივი კვლევების დამუშავებაში;
• სხვა ბიზნესფუნქციებში:
  • მომხმარებელთა მომსახურებაში: AI ჩატბოტები 24/7-ზე პასუხობენ მომხმარებელთა კითხვებს
  • ოპერაციებში: მიწოდების ჯაჭვის ოპტიმიზაცია მარაგების პროგნოზირებით ან ლოგისტიკური მარშრუტების დაგეგმვით.
  • ფინანსებში: თაღლითობის აღმოჩენის ალგორითმების გაუმჯობესება ან ფინანსური რისკების შეფასება.

AI არ წარმოადგენს ცოცხალ გონებას - ის არის ჭკვიანი ენობრივი ალგორითმი, რომელიც ბრწყინვალედ იმეორებს ადამიანური მეტყველების ნიმუშებს.

AI-ის კრეატიულობა - როგორ ქმნის იდეებს?

ხელოვნური ინტელექტის ერთ-ერთი ყველაზე დამაინტრიგებელი ასპექტი მისი კრეატიულობის უნარია. როგორ შეუძლია პატერნებზე დაპროგრამებულ მანქანას ახალი იდეების გენერირება?

• არსებული პატერნების რემიქსი: AI იყენებს ინფორმაციის უზარმაზარ რეზერვუარს, რომელიც გაწვრთნილია – ისტორიებზე, მარკეტინგულ სლოგანებსა და თეგლაინებზე, დიზაინის პრინციპებზე, სამეცნიერო ნაშრომებსა და სხვა მასალებზე. მას შეუძლია ამ არსებული ელემენტების ახლებურად და განსხვავებული გზით კომბინირება, რაც იწვევს ახალ პერსპექტივებს ან უნიკალური კონტენტის იდეებს.
• მოულოდნელი კავშირების დამყარება: ისევე, როგორც ადამიანური ფიქრის პროცესში, ინოვაცია ხშირად ერთი შეხედვით დაუკავშირებელი ცნებების დაკავშირებით იბადება, AI-საც შეუძლია თავისი მონაცემთა ბაზიდან განსხვავებული იდეების იდენტიფიცირება და დაკავშირება ჩვენ მიერ მიცემული სტრატეგიული მოთხოვნის/prompt-ის საფუძველზე. სწორი მოთხოვნის ფორმულირების შემთხვევაში, მას შეუძლია სწორი პარალელებისა და კრეატიული გადაწყვეტილებების გენერირება, რომლებიც შესაძლოა ერთი შეხედვით აშკარა არ იყოს.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი მეწარმეებისთვის: AI შეიძლება გახდეს თქვენი ფენომენალური პარტნიორი იდეების გენერირებისას (ბრეინშტორმინგი), კონტენტის შექმნისას და პრობლემების გადაჭრისას. შეგვიძლია გამოვიყენოთ მრავალფეროვანი მარკეტინგული მიდგომების გენერირებისთვის. კრეატიული ტექსტების პირველადი ვერსიების შესაქმნელად. ბიზნესგამოწვევების არატრადიციული გადაწყვეტების მოსაძებნად. პროდუქტის სახელების ან კამპანიის სლოგანების/თეგლაინების იდეების მოსაფიქრებლად.

წარმატების გასაღები სწორად ჩამოყალიბებულ სტრატეგიულ მოთხოვნებშია (პრომპტებში). რაც უფრო მეტ კონტექსტს, დეტალს და კრეატიულ შეზღუდვას მიაწვდით, მით უკეთ შეძლებს AI სხვადასხვა თემის "რემიქსსა" და "დაკავშირებას" ღირებული, მიზნობრივი შედეგის მისაღებად.

AI-ის კრეატიულობა = არსებული ცოდნის რემიქსი + კონტექსტის გაგება.

როგორ ახერხებს ChatGPT პერსონალიზაციას?

გასაგებია, მოდი, უფრო დეტალურად განვიხილოთ პერსონალიზაციის ეს მექანიზმები: Memory ფუნქცია, მორგებული GPT მოდელები (Custom GPTs) და დახვეწა (Fine-tuning), იმის ასახსნელად, თუ როგორ ხდება ChatGPT უფრო პერსონალური და მორგებული თქვენს საჭიროებებზე.

როგორ ახერხებს ChatGPT პერსონალიზაციას?

სტანდარტულ შემთხვევებში, ChatGPT-სთან ყოველი საუბარი დამოუკიდებელია, ანუ მას არ ახსოვს წინა საუბრების დეტალები. თუმცა, ხელოვნური ინტელექტის ეფექტიანობა მკვეთრად იზრდება, როდესაც მას შეუძლია გაითვალისწინოს მომხმარებლის კონკრეტული სტილი, ტონი, პრეფერენციები და მიმდინარე პროექტების კონტექსტი. ამის მიღწევა შესაძლებელია რამდენიმე გზით:

1. Memory (მეხსიერების) ფუნქცია:

• ეს არის ChatGPT-ის ჩაშენებული ფუნქცია (ხელმისაწვდომია Plus, Pro ან Team ვერსიებში), რომელიც მომხმარებელს საშუალებას აძლევს, ჩართოს ან გამორთოს მოდელის უნარი, დაიმახსოვროს ინფორმაცია სხვადასხვა სასაუბრო სესიებს შორის.
• როგორ მუშაობს (კონცეპტუალურად): როდესაც ფუნქცია ჩართულია, ChatGPT ინახავს მნიშვნელოვან დეტალებს, რომლებსაც თქვენ პირდაპირ აწვდით ან რომლებიც საუბრის კონტექსტიდან იკვეთება (მაგალითად: "მირჩევნია მოკლე და ლაკონიური პასუხები", "ვმუშაობ ფინანსურ სფეროში", "ჩემი კომპანიის მთავარი პროდუქტია მინერალური წყალი"). ამ დამახსოვრებულ ინფორმაციას ის იყენებს მომავალი პასუხების განსავითარებლად, რათა ისინი უფრო რელევანტური და თქვენს საჭიროებებზე მორგებული იყოს.
• სარგებელი: თქვენ აღარ გიწევთ ერთი და იმავე ინფორმაციის ან პრეფერენციების გამეორება ყოველ ჯერზე. საუბარი უფრო ბუნებრივი და უწყვეტი ხდება, თითქოს პერსონალურ ასისტენტს ესაუბრებით, რომელმაც უკვე იცის თქვენი მოთხოვნები.

2. მორგებული GPT მოდელები (Custom GPTs):

• ეს არის ChatGPT-ის სპეციალიზებული ვერსიები, რომლებსაც მომხმარებლები თავად ქმნიან კონკრეტული მიზნებისთვის ან ცოდნის სფეროებისთვის. მათი შექმნა, როგორც წესი, არ მოითხოვს პროგრამირების ცოდნას.
• როგორ ქმნიან: OpenAI (და ზოგიერთი სხვა პლატფორმა) გთავაზობთ ინტერფეისს (მაგ., GPT Builder), სადაც შეგიძლიათ განსაზღვროთ:
  • ინსტრუქციები (Instructions): დეტალური მითითებები იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა მოიქცეს თქვენი GPT, რა როლი უნდა შეასრულოს (მაგ., "იყავი მარკეტინგის ექსპერტი მცირე ბიზნესისთვის"), რა ტონით ისაუბროს, რა შეზღუდვები ჰქონდეს და რა მიზნებს უნდა ემსახურებოდეს.
  • შეგიძლიათ ატვირთოთ ფაილები (PDF, TXT, დოკუმენტები და ა.შ.), რომლებიც შეიცავს სპეციფიკურ ინფორმაციას – თქვენი კომპანიის შიდა დოკუმენტაციას, პროდუქტის სახელმძღვანელოებს, კვლევებს, ბრენდის გაიდლაინს და ა.შ. თქვენი მორგებული GPT ამ ინფორმაციას გამოიყენებს კითხვებზე პასუხის გასაცემად (ის ამ ცოდნას "იძიებს" და პასუხში ითვალისწინებს, და ძირფესვიანად არ იცვლის მოდელის ბაზას).
  • შესაძლებლობები (Capabilities): შეგიძლიათ ჩართოთ ან გამორთოთ დამატებითი ფუნქციები, როგორიცაა ინტერნეტში ძიება, სურათების გენერირება ან კოდის გაშვება.
• სარგებელი: საშუალებას გაძლევთ, შექმნათ ვიწროდ სპეციალიზებული AI ასისტენტები, რომლებიც იდეალურად ერგებიან თქვენს ამოცანებს, იცავენ ბრენდის სტილს და იყენებენ თქვენ მიერ მიწოდებულ სპეციფიკურ ცოდნას. ეს განსაკუთრებით სასარგებლოა ბიზნესისთვის შიდა პროცესების ავტომატიზაციისთვის ან თანამშრომლების მხარდაჭერისთვის.

3. დახვეწა (Fine-tuning):

• ეს არის უფრო ტექნიკური პროცესი, რომელიც გულისხმობს საბაზისო დიდი ენობრივი მოდელის (მაგ., GPT-4 ან სხვა) დამატებით წვრთნას თქვენ მიერ მომზადებულ სპეციფიკურ მონაცემთა ნაკრებზე. Custom GPT-სგან განსხვავებით, რომელიც ინსტრუქციებსა და ატვირთულ ცოდნას იყენებს პასუხის გასაცემად, Fine-tuning რეალურად ცვლის მოდელის შიდა პარამეტრებს.
• როგორ ხდება: თქვენ უნდა მოამზადოთ მონაცემები (dataset), რომელიც შედგება ასობით ან ათასობით მაგალითისგან "მოთხოვნა-სასურველი პასუხი" (prompt-completion) ფორმატში. ეს მონაცემები ასახავს იმ სტილს, ტონს, ფორმატს ან ცოდნას, რომელიც გსურთ, რომ მოდელმა "ღრმად" ისწავლოს. წვრთნა ხშირად ხდება პროგრამირების ინტერფეისების (API) საშუალებით.
• როდის გამოიყენება: როდესაც გჭირდებათ, რომ მოდელმა ძალიან ზუსტად დაიცვას კონკრეტული სტილი, ფორმატი ან ტერმინოლოგია, ან როდესაც საბაზისო მოდელი მუდმივად უშვებს ერთსა და იმავე ტიპის შეცდომას თქვენს სპეციფიკურ ამოცანაში, და ამის გამოსწორება მხოლოდ ინსტრუქციებით ან ატვირთული ცოდნით რთულია.
• სირთულე და რესურსები: Fine-tuning მოითხოვს მეტ ტექნიკურ ცოდნას (მონაცემთა მომზადება, API-ებთან მუშაობა), დროს და შეიძლება უფრო ძვირიც იყოს (წვრთნის ხარჯები), ვიდრე Custom GPT-ის შექმნა. თუმცა, მას შეუძლია უფრო მაღალი ხარისხის შედეგი მოგცეთ ძალიან სპეციფიკურ ამოცანებში.

AI-ის ეფექტიანობა იზრდება მაშინ, როცა ის იცნობს მომხმარებლის სტილს, ტონს და მოთხოვნებს. ეს ნიშნავს, რომ შეგიძლიათ გყავდეთ AI, რომელიც ყოველთვის გპასუხობთ თქვენი ბრენდის ტონით და გათვითცნობიერებულია თქვენს ინდუსტრიაში.

ეთიკური მოსაზრებები და გამოწვევები

მიუხედავად უდიდესი პოტენციალისა, AI-სთან დაკავშირებით არსებობს მნიშვნელოვანი გამოწვევები და ეთიკური საკითხები, რომლებიც ბიზნესებმა უნდა გაითვალისწინონ:

• მიკერძოება: AI მოდელებმა შეიძლება ასახონ და გააძლიერონ მიკერძოება, რომელიც არსებობს მათ საწვრთნელ მონაცემებში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს არასწორი ან დისკრიმინაციული შედეგები.
• მონაცემთა კონფიდენციალობა: AI-ს გასაწვრთნელად დიდი მოცულობის მონაცემების შეგროვება და გამოყენება აჩენს სერიოზულ კითხვებს პერსონალური მონაცემების დაცვასთან დაკავშირებით.
• კონკრეტული პოზიციების გაქრობა: ზოგიერთი ამოცანის ავტომატიზაციამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს დასაქმებაზე გარკვეულ სფეროებში.
• გამჭვირვალობის ნაკლებობა: ზოგჯერ რთულია იმის გაგება, თუ როგორ მიიღო AI მოდელმა კონკრეტული გადაწყვეტილება ("შავი ყუთის" პრობლემა).

აუცილებელია AI-ს პასუხისმგებლობით და ეთიკურად გამოყენება, ამ რისკების გათვალისწინებით და მათი შერბილების მექანიზმების დანერგვით.

როგორ გამოვიყენოთ AI ეფექტიანად?

• მიეცით AI-ს ზუსტი და კრეატიული დავალებები.
• გამოიყენეთ პერსონალიზაცია, რათა მიიღოთ თქვენზე მორგებული გადაწყვეტილებები.
• დაასახელეთ პრობლემები ისე, როგორც ბრიფში - AI საუკეთესო გუნდის წევრივით იმუშავებს.

დასკვნა

AI არ არის ადამიანის შეცვლა - ის არის ინტელექტუალური ხელსაწყო, რომელიც აჩქარებს პროცესებს და ხსნის ახალ კრეატიულ პერსპექტივებს.

სწორი მიდგომით, ChatGPT (ან ნებისმიერი სხვა ენობრივი მოდელი) თქვენი გუნდის უძლეველი წევრი გახდება - სტრატეგი, კოპირაიტერი და ანალიტიკოსი ერთიანობაში.

ChatGPT და მსგავსი AI მოდელები არ არის ცნობიერი, მაგრამ წარმოუდგენლად მძლავრი ინსტრუმენტია და როგორც ნებისმიერი სხვა ინსტრუმენტის შემთხვევაში, მისი ღირებულება დამოკიდებულია მომხმარებლის უნარზე, თუ რამდენად კარგად ესმის და იცის მისი მოხმარება. დაეუფლეთ მოთხოვნის (პრომპტის) ხელოვნებას, გამოიკვლიეთ მორგების/customisation ვარიანტები და მოეპყარით AI-ს, როგორც საუკეთესო პარტნიორს იდეების გენერირებისთვის, სამუშაო პროცესების ოპტიმიზაციისთვის.

მთავარი ხელოვნება AI-ს სწორად გამოყენებაა.