ბრენდინგი, ბიზნესი და ადამიანები ბევრ ადამიანს ბრენდინგი მხოლოდ ლოგო და ფერი ჰგონია, თუმცა ეს მოსაზრება მცდარია
Opinions expressed by Entrepreneur contributors are their own.
You're reading Entrepreneur Georgia, an international franchise of Entrepreneur Media.
ბავშვობაში რამდენიმე სკოლის გამოცვლამ, სპორტულმა წრეებმა, თბილისის სხვადასხვა უბანში ცხოვრებამ, უნივერსიტეტებმა, რეზერვისტობამ, ჩემმა პროფესიამ (როდესაც მარკეტინგისა და საზოგადოებასთან ურთიერთობის სფეროში საქმიანობ, გინდა თუ არა, ასე ხდება), სამსახურებმა, ინტერნეტმა, სოციალურმა ქსელებმა და საკუთარმა ბიზნესმა უამრავი ნაცნობი თუ მეგობარი შემძინა. ხანდახან მეხუმრებიან, ხანდახან კი უკვირთ, როდესაც საქართველოს ნებისმიერ წერტილში შეიძლება ნაცნობი ადამიანი შემხვდეს და თბილად მოვიკითხოთ ერთმანეთი. სამწუხაროდ, ამდენი ნაცნობის ყოლას ერთი ცუდი მხარე აქვს − ხშირად მიჭირს მათი დამახსოვრება. ხანდახან მომესალმებიან, კარგად მომიკითხავენ, მე კიდევ რამდენიმე საათი თავს ვიმტვრევ და ვერაფრით ვიხსენებ, საიდან ვიცნობ ამ ადამიანს. მიუხედავად ამისა, არსებობენ პიროვნებები, რომლებიც მცირე კონტაქტის მიუხედავად არასოდეს მავიწყდებიან. როგორც წესი, ისინი სხვებისგან გამორჩეულნი არიან ან განსაკუთრებული იუმორით, ან ჩაცმულობის სტილით, სულ მცირე დეტალით, რითაც ჩვენი ურთიერთობის დროს, თუნდაც პატარა ემოცია გამოიწვიეს ჩემში და ფსიქოლოგებს თუ დავუჯერებთ, ემოციური მეხსიერება ყველაზე ძლიერია.
ეს ამბავი ტყუილად არ მოვყევი, იმიტომ, რომ ძალიან ჰგავს დღევანდელ ბიზნესგარემოს. ჩვენ გარშემო, არსებულთან ერთად, ყოველდღიურად უამრავი ახალი კომპანია ჩნდება, რომლებიც ცდილობენ გაგვეცნონ, დაგვიმეგობრდნენ, თავი მოგვაწონონ და თავიანთი პროდუქტი ან მომსახურება შემოგვთავაზონ. ბევრ სფეროში კონკურენცია ისეა გამძაფრებული, იმხელა არჩევანია, რომ მომხმარებლისთვის ძალიან რთულია, თითქმის შეუძლებელია ყველას დამახსოვრება. იმისათვის, რომ კომპანიებმა მომხმარებლებს თავი კარგად დაამახსოვრონ და მათთან ემოციური კავშირი დაამყარონ, მარკეტინგულ კომუნიკაციებთან ერთად, აუცილებელია სწორი ბრენდინგი. ეს განსაკუთრებით რთულია დამწყები ანტრეპრენერებისთვის, რომლებმაც ან არ იციან მისი მნიშვნელობა, ან არ აქვთ საკმარისი ფინანსური რესურსები მასში ინვესტირებისთვის.
ამ სტატიაში მსურს გაგიზიაროთ საკუთარი გამოცდილება და ცოდნა ბრენდინგის შესახებ, რადგან მიმაჩნია, რომ ანტრეპრენერებმა დიდი დრო უნდა დაუთმონ ბრენდის მშენებლობას.
მცდარი წარმოდგენები ბრენდინგის შესახებ
ბევრ ადამიანს ბრენდინგი მხოლოდ ლოგო და ფერი ჰგონია, თუმცა ეს მოსაზრება მცდარია (თუმცა, რა თქმა უნდა, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ლოგოს და ბრენდის შეფუთვას. ფერები, ფორმები, დიზაინი, ძალიან დიდ გავლენას ახდენს მომხმარებლის წარმოსახვაზე). ამის კარგად გასააზრებლად, შეგვიძლია გავავლოთ პარალელები ადამიანებსა და ბიზნესებს შორის. რა აყალიბებს ჩვენს წარმოდგენებს ადამიანების შესახებ? მათი გარეგნობა, ჩაცმულობის სტილი, სამეგობრო წრე, ხასიათი, მეტყველების მანერა, ქცევები, სხეულის ენა და ა.შ. ასეა კომპანიების შემთხვევაშიც. ლოგოს დიზაინისა და კორპორაციული ფერის გარდა, ყველაფერი: ფილიალები და მომსახურების ცენტრები, პერსონალი და მომსახურების ხარისხი, შეფუთვა, ხარისხი და ყოველივე ის, რაც კომპანიასთან ასოცირდება, ახდენს გავლენას იმაზე, თუ როგორ დაგვიმახსოვრებენ მომხმარებლები. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია, თუ როგორი ენით და ტონით ესაუბრება ბიზნესი მომხმარებლებს, რა თემებზე ამახვილებს აქცენტებს მარკეტინგულ კომუნიკაციებში, როგორი ვებგვერდი აქვს, რა ღირებულებებს ქმნის, რას პირდება მოხმარებელს და ა.შ. თუ ეს ყველაფერი სწორად არის დაგეგმილი, თანხვედრაშია კომპანიის პროდუქტთან ან სერვისთან, გამართულია, გამორჩეულია სხვებისგან და განსაკუთრებულია, ესე იგი ყველაფერს სწორად აკეთებთ. ხშირად, ბრენდინგის ზუსტად დასაგეგმად, სპეციალისტები მიმართავენ შემდეგ ხერხს − ახდენენ ბრენდის პერსონიფიკაციას, ანუ როგორი (ასაკი, სქესი, ხასიათი) იქნებოდა კომპანია, ადამიანი რომ ყოფილიყო.
როდესაც ბრენდის ელემენტები არ არის თანხვედრაში
ჩემს გამოცდილებაში ყოფილა შემთხვევები, როდესაც ბრენდები "უცნაურად იქცევიან". ისევ ადამიანებთან რომ გავავლოთ პარალელი, მაგალითად, შეიძლება გეუცნაუროს და ვერ გაუგო ადამიანს, რომელიც გარეგნულად ძალიან სოლიდურად გამოიყურება, მაგრამ ჭკუამხიარულია, არასერიოზულად იქცევა ან პირიქით. ბრენდების შემთხვევაშიც, თუ იგი ძალიან სერიოზულია, მაგრამ პროდუქტი პირიქით, მხიარულია, შეიძლება მომხმარებელი დააბნიოთ. შეიძლება ბრენდი ამბობდეს, რომ ძალიან ხარისხიან პროდუქტს ყიდის ყველაზე იაფად − ესეც მომხმარებლის უნდობლობას იწვევს.
საერთაშორისო ბრენდების მაგალითები
ჩემი აზრით, ბიზნესის დამფუძნებლებს და მენეჯერებს წინასწარ უნდა ჰქონდეთ განსაზღვრული, როგორი ხასიათის უნდა იყოს მათი ბრენდი და როგორი წარმოდგენა უნდა ჩამოუყალიბდეთ მომხმარებლებს მასზე. ბევრი საერთაშორისო ბრენდი, მაგალითად, "კოკა-კოლა", "მაკდონალდსი", "რედ ბული", ძალიან ბევრ ფულს ხარჯავს ბრენდინგში და ცდილობს, რომ მომხმარებელს პროდუქციასთან ემოციური კავშირი ჩამოუყალიბდეს. როდესაც ამ კომპანიების პროდუქციას ვყიდულობთ, ეს არ არის მხოლოდ ბურგერები და სასმელები − ეს არის ერთგვარი გამოცდილება. როდესაც ადამიანები ყიდულობენ ძვირფას ავტომობილებს ან ცნობილი დიზაინერების ტანისამოსს, ისინი იძენენ პრესტიჟს, რომელსაც ეს ბრენდები ატარებენ. ყოველივე ეს, რა თქმა უნდა, არ ნიშნავს იმას, რომ არ არსებობენ წარმატებული კომპანიები, რომლებსაც სულაც არ აინტერესებთ ბრენდინგი და მხოლოდ გაყიდვებზე არიან ორიენტირებულნი. მაგრამ ასეთი კომპანიები ადვილად დაკარგავენ პოზიციებს, თუ იგივე ან მსგავს პროდუქციას უფრო იაფად შესთავაზებს სხვა, რადგან თითქმის ყველგან, განსაკუთრებით კი საქართველოში, ბევრი მომხმარებელი ძირითადად ფასზეა ორიენტირებული. თუმცა, საქართველოში ეტაპობრივად იზრდება ბრენდინგის მნიშვნელობა, განსაკუთრებით კი − ახალგაზრდა ადამიანებში.
ბრენდინგი ციფრულ ეპოქაში
ციფრულმა ეპოქამ დიდი გავლენა მოახდინა ბრენდებზე და ბრენდინგზე. ერთი მხრივ, გამარტივდა კომპანიებსა და მომხმარებლებს შორის ურთიერთობა, მაგრამ მეორე მხრივ, ინტერაქტიულმა კომუნიკაციამ, პროდუქტის თუ კომპანიის შეფასების შესაძლებლობამ კიდევ უფრო გამჭვირვალე გახადა ყველაფერი. თუკი ადრე რომელიღაც ბრენდი გვპირდებოდა, რომ მისი პროდუქცია ხარისხიანი იყო და რეალურად იტყუებოდა, ახლა უკვე ახალგაზრდა ინტერნეტმოქალაქეების არმია 5-ვარსკვლავიანი შეფასებების სისტემითა და კომენტარების საშუალებით აკონტროლებს, თუ რამდენად თანხვედრაშია დაპირებები რეალობასთან. ასევე, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, თუ როგორ "იქცევა" ბრენდი სოციალურ მედიაში. ცოტა ხნის წინ, ერთ-ერთ ტრენინგზე განვიხილეთ, თუ რაზე უნდა ისაუბრონ კომპანიებმა სოციალურ ქსელებში. აღმოჩნდა, რომ მაგალითად, "რედ ბული" საერთოდ არ საუბრობს თავის პროდუქტზე, არამედ მხოლოდ ექსტრემალურ სპორტზე ლაპარაკობს. მსგავს სტრატეგიას ბევრი საერთაშორისო ბრენდი მიმართავს, როდესაც ძირითადი აქცენტი ბრენდზეა და არა პროდუქტზე.
ბრენდინგი და ორგანიზაციული კულტურა
ბრენდინგი ასევე გადაბმულია კომპანიის ორგანიზაციულ კულტურასთან. მაგალითად, როდესაც ჩვენს კომპანიაში ახალი თანამშრომლები აგვყავს, ვცდილობთ ავუხსნათ, რომ ჩვენი ბრენდი დადებითი, ფერადი, მხიარულია, და ეს განწყობა მომხმარებლებსაც უნდა გავუზიაროთ, როდესაც ისინი ჩვენს პროდუქციას ყიდულობენ. თუ ბრენდი ძლიერი და შეკრულია, თანამშრომლებიც უფრო მოტივირებულნი არიან, რომ კომპანიას ღირებულება შემატონ.
